Kukla Sanatı Ne Zaman ve Nasıl Ortaya Çıkmıştır ? Kısa Anlatım

  

 Kukla Sanatı Ne Zaman ve Nasıl Ortaya Çıkmıştır ? Kısa Anlatım

Kukla, bir aktörlü , üç boyutlu, söz ve taklide , karşılıklı konuşma esasında oynatılan geleneksel seyirlik bir oyundur.

Türkçede  oyuncak bebek manasına gelen ve bugün Anadolu'da yaşayan kudurcuk, korçak, kaburcuk, kavırçak, koğurcak, lubet, vb. gibi adlarla yaşayan kukla, seyirlik oyunların geçmişi en eski dönemlere dayananlarındandır.

 "Korkolçak", "Çadır hayal" (ipli kukla) ismi  ile yaşayan kukla Orta Asya'da da aynı adla yaşatılmakta ve Orta Asya'dan getirildiği zannedilmektedir.

Birçok Türk boyunda kendine has basit teknik içinde görülen ve 17. yüzyıldan bu yana  Türkiye'de şehirlerde kukla adı ile bilinen oyun Anadolu'da halk  arasında " çömce gelin, bebek, karaçör" gibi adlarla  yaygındır. Konusu günlük hayattan ve edebi hikâyelerden alan kukla bir hareket ve hacim oyunudur.

 14. yüzyıldan beri  oynatıldığı bilinmektedir. Bu oyunun baş rollerindeki kahramanlar  "İbiş" ve ihtiyardır. İbiş hazırcevap ve kurnazdır . İhtiyar ise zengin  bir kişidir.

El kuklacısı, ufak  bir sahnenin arkasından iki eliyle kuklaları karşılıklı konuşturur ve  oynatır. İpli kuklada ise sahnenin üzerinden kuklalara bağlı iplerle kuklaları hareket ettirir. Sahnenin üstünde kukla köprüsü adı verilen  bir bölüm  vardır kuklacı buraya çıkarak kendisi gözükmeden kuklalarını oynatır. Sözlü sözsüz çeşitleri bulunmaktadır .

Eğer kukla oyunu sözlüyse perdenin arkasında seslendirilir. Bir dönem kuklalar siyasi maksatlarla kullanılmıştır. Ayrıca kiliselerde dini konular kuklalar aracılığıyla insanlara öğretilmeye  çalışılmıştır

Türkiye'de ipli kukla, araba kuklası, el kuklası, yer kuklası,  iskemle kuklası, ayak kuklası, baş kuklası gibi çeşitleri bilinen kukla sanatı 19. yüzyıl sonlarında eski popülaritesini  kaybetmeye başlamıştır. Cumhuriyet döneminde az da olsa sanatçılar bu sanatı  yaşatmaya çalışmıştır.