Can
Çıkmayınca Huy Çıkmazmış Atasözü İle İlgili Kompozisyon
Huy, sözlükte karakter, insanın yaratılış ve ruh özelliklerinin bütünü
olarak tanımlanır. Kimi insanlar neşeli, kimi insanlar sinirli, kimi insanlar
da çok heyecanlıdır. Yani dünyada ne kadar insan varsa o kadar farklı karakter
vardır.
Araştırmalar göstermiştir ki insanların kişilik özellikleri 0-6 yaş arasındaki
dönemde büyük ölçüde tamamlanıyor. İlk çocukluk denilen bu dönemde kazanılan
alışkanlıkların ileriki yıllarda değiştirilmesi çok zor oluyor. İnatçılık,
savurganlık, sinirlilik gibi birçok karakter özelliklerini bu dönemde
kazanıyoruz. Bu bilimsel araştırma sonuçları atalarımızın söylemiş olduğu “can
çıkmayınca huy çıkmazmış” atasözünü destekler nitelikte. Bu noktada
alışkanlık kavramı da ön plana çıkıyor. İnsanların alışkanlıklarından
vazgeçmesinin ne kadar zor olduğunu hepimiz biliriz. Monteigne’nin “alışkanlık”
adlı denemesini okuyanlar bu gerçeği daha iyi anlamıştır. Küçükken başkalarının
eşyalarını izinsiz olarak alan bir çocuğa ailesi daha çocuk diyerek göz
yumduğunda bu davranış zamanla bir alışkanlık haline gelir ve çok daha büyük
şeyler çalmaya başlar. Belli bir zamandan sonra da ne kadar uğraşırsak
uğraşalım bu alışkanlıktan vazgeçmesini sağlamak çok zor olur.
“can çıkmayınca huy çıkmazmış” atasözüyle aynı anlama gelen bir atasözümüz daha
vardır. “Bir insan yedisinde neyse yetmişinde de odur” atasözü de
insanların karakterinin değişmesinin çok zor olduğunu anlatır. Karakterin
oluşmasında 0-6 yaş arası dönemin çok önemli olduğunu söylemiştik.
Çocukların eğitimiyle bu dönemde özellikle aileler daha çok ilgilenmek
durumunda olduğu için çok bilinçli davranmak zorundadır. Olumsuz davranışlar,
davranış ortaya çıkar çıkmaz düzeltilerse çocukta bir alışkanlık haline
gelmemiş olur. Çocuğun olumsuz davranışlarını düzeltmenin yanında ailelerin
örnek davranışlar sergileyerek olumlu davranışları kazandırmak için gayret
göstermesi gerekir.
Bu atasözümüzü insanların değişmesi imkansızdır gibi algılamamak gerekir. Tabiî
ki beğenmediğimiz alışkanlıklarımızı değiştirebiliriz ama bu genellikle çok zor
ve sıkıntılı bir süreç sonunda olur.
